Tên di sản : Cụm di tích nghệ thuật và thắng cảnh Núi An Hoạch (Núi Nhồi) - Hang Chùa Quan Thánh (Chùa Tiên Sơn)

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di tích : Di tích lịch sử

Sô quyết định : 983/QĐ

Giới thiệu

Cách chùa Hinh Sơn khoảng 100m về phía Đông núi Khế là ngôi Chùa Tiên Sơn. Còn gọi là chùa Quán Thánh, hay là Quan Lão. Sách “Đại Nam nhất thống chí” chép: “Chùa Tiên Sơn ở trong động đá tại núi Khế thuộc Nhuệ thôn, xã Anh Hoạch, huyện Đông Sơn. Chùa cao 4 thước, rộng chưa đầy một trượng, trong có tượng phật. Phía Bắc chùa có sườn núi có một hcang đá, có hai lỗ tả - hữu rộng 5 – 6 thước, dài chừng 2 chượng, xây làm cửa, vách đá khắc tượng quan Đế, bên cạnh khắc tượng Chu Xương, cùng với các tượng tả hữu tất cả gồm 5 pho, trên đầu chỗ thờ có khắc 2 chữ “Nghiễm Nhiên”. Hai bên vách đá có người đá, voi đá, ngựa đá, phía trên vách đá khắc chìm bốn chữ: “Thiên cổ vĩ nhân” và khắc nổi chữ thần lớn hơn 1 thước.

Chùa do Lê Đình Truyền người sở tại xây dựng từ năm Lê Hoằng Đinh thứ 10 (năm 1610), vào cuối đời Cảnh Hưng, trấn thủ Thanh Hoá là Nguyễn Trung Nghĩa tu bổ, có làm bài Minh khắc ở vách núi, nay vẫn còn.